Προς το παρόν, το Corfu Butterfly Conservation είναι σε εμβριακή φάση αλλά το ενδιαφέρον του έργου μας μεγαλώνει σταδιακά και ο λόγος ύπαρξης μας μεγαλώνει με ασυναγώνιστο ρυθμό.

Στις 10 Φεβρουαρίου 2019, ένα πρωτότυπο άρθρο δημοσιεύτηκε στην πρώτη σελίδα της βρετανικής εφημερίδας GUARDIAN με θέμα την συγκλονιστική απώλεια των αριθμών εντόμων «με κίνδυνο την παγκόσμια κατάρρευση της φύσης». Το άρθρο ανάφερε την πρώτη παγκόσμια επιστημονική έρευνα, όπου ανακαλύφθηκε ότι «περισσότερο από 40% των ειδών των εντόμων μειώνεται, με το 1/3 να απειλείται με εξαφάνιση». Επίσης, η έρευνα ανακάλυψε ότι τα Lepidoptera (πεταλούδες και νυχτοπεταλούδες), τα Hymenoptera (μυρμήγκια, μέλισσες και σφήκες) και τα Coleoptera (σκαθάρια) είναι οι ομάδες που επηρεάζονται περισσότερο. Προηγουμένως, είχε δημοσιευτεί ένα άρθρο τον Οκτώβρη του 2017, το οποίο ανέφερε μείωση πάνω από 70% των ιπτάμενων εντόμων, σε 63 χώρους προστασίας της Γερμανίας σε περίοδο 27 χρόνων. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε

Από το 1976, η αφθονία και η κατανομή των πεταλούδων έχει καταγραφεί στο Ηνωμένο Βασίλειο με την τυποποιημένη μεθοδολογία. Η πρόσφατη ετήσια αναφορά UK Butterfly Monitoring Scheme (2017) αναφέρει ότι από το 1976 οι πεταλούδες μικρών οικότοπων και ευρείας υπαίθρου έχουν μειωθεί 74% και 46% αντίστοιχα. Παρόμοιες τάσεις παρατηρούνται στον αριθμό των μεγαλύτερων πεταλούδων στο Ηνωμένο Βασίλειο, που έχουν μειωθεί κατά 28% στην σαραντάχρονη περίοδο από 1968 μέχρι το 2007. Επιπλέον, στο νότιο μισό της Βρετανίας έχει μειωθεί το 40% των μεγαλύτερων νυχτοπεταλούδων.

Αυτές οι μελέτες υπογραμμίζουν μια σοβαρή και χρόνια μείωση των ειδών των εντόμων, γεγονός που είναι ειδικά οξύ τα τελευταία 30-40 χρόνια (αν και δεν διεξάγονταν αξιόλογες έρευνες πριν από αυτή την περίοδο). Τα σημαντικότερα αίτια των αλλαγών είναι η απώλεια οικότοπων λόγω της έντονης γεωργικής εκμετάλλευσης, των φυτοφαρμάκων, της εισβολής ξένων ειδών και της κλιματικής αλλαγής.

Πέρα της αισθητικής έλξης του φυσικού πλούτου, η φύση μας παρέχει απαραίτητες λειτουργίες του οικοσυστήματος που καταστρέφονται από την μείωση της βιοποικιλότητας. Βασικά, η παγκόσμια τροφοδοσία βρίσκεται υπό σοβαρή απειλή από την καταστροφή της βιοποικιλότητας.

Οι πεταλούδες και οι νυχτοπεταλούδες είναι σημαντικό μέρος της φυσικής μας κληρονομιάς και είναι πολύτιμοι δείκτες της κατάστασης του περιβάλλοντος. Ωστόσο, λόγω των μειώσεων της αφθονίας και της ποικιλομορφίας που υπάρχει σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, δημιουργείται η απορία: Άραγε υπάρχουν παρόμοιες τάσεις στους πληθυσμούς της Κέρκυρας; Απειλούνται οι πεταλούδες της Κέρκυρας;

Ποια είναι η κατάσταση των κερκυραϊκών πεταλούδων;

Μέχρι σήμερα έχει γίνει μόλις μια μελέτη στο νησί. Αυτή αξιολόγησε την ποικιλία των κερκυραϊκών πεταλούδων σε μια περίοδο επτά χρόνων σε 47 τοποθεσίες σε όλο το νησί. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής κατέταξαν τις πεταλούδες είτε ως «κοινά είδη» είτε ως «ειδικού οικοτόπου», δηλαδή αυτά που συνδέονται με συγκεκριμένη τοποθεσία. Σε αυτόν τον οδηγό αναγνώρισης ο συγγραφείς ενθαρρύνει τόσο τους κατοίκους της Κέρκυρας όσο και τους επισκέπτες της να εκτιμήσουν την πανίδα της πεταλούδας του νησιού και πιο συνολικά τη βιοποικιλότητα στο σύνολό.

Πρόσφατα, έχουν γίνει 2 έρευνες των ειδών πεταλούδων για την Κέρκυρα, η πρώτη λίστα καταγράφει 85 είδη, ενώ η πιο πρόσφατη καταγράφει 78 είδη. Αν και υπάρχουν σποραδικές αναφορές της ποικιλίας πεταλούδων της Κέρκυρας σε επιστημονικές μελέτες, καμία δεν είναι αξιόλογη καταγραφή της αφθονίας των ειδών. Συνεπώς, δεν είμαστε βέβαιοι ότι οι πληθυσμοί και η ποικιλία πεταλούδων του νησιού έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό.

Τώρα θα μάθουμε για την τρέχων κατάσταση της αφθονίας και του πλούτου των ειδών του νησιού για να μπορούμε να αντιληφθούμε τυχόν αλλαγές στο μέλλον. Η πρώτη κίνηση της CBC για την υλοποίηση των στόχων της είναι η έναρξη της έρευνας μέτρησης κερκυραϊκής πεταλούδας (Corfu Butterfly Survey).

Η Έρευνα Μέτρησης Κερκυραϊκής Πεταλούδας έχει σκοπό να είναι μια ομαδική προσπάθεια να καταγραφεί η κατανομή και η εποχιακή αφθονία όλων των ειδών των πεταλούδων της Κέρκυρας. Ελπίζουμε ότι θα συμμετέχετε σε αυτήν την προσπάθεια, παίρνοντας φωτογραφίες από πεταλούδες σε όλα τα στάδια της ζωής τους, και των τοποθεσιών που τα βρίσκετε.

Ποια είναι η προέλευση της Έρευνας Μέτρησης Κερκυραϊκής Πεταλούδας;

Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι περισσότερες πληροφορίες για την πανίδα πεταλούδων της Κέρκυρας βρίσκονταν σε σύντομα και δυσνόητα επιστημονικά άρθρα, γραμμένα από εντομολόγους που έτυχε να κάνουν οικογενειακές διακοπές στο νησί. Αν και ένας οδηγός εκδόθηκε το 2013, δεν έχει γίνει ποτέ εκτενής χαρτογράφηση των διάφορων ειδών πεταλούδων του νησιού.

Μια ομάδα στο Facebook δημιουργήθηκε τον Απρίλη του 2014 με στόχο να καλλιεργήσει το ενδιαφέρον για της πεταλούδες της Κέρκυρας. Με την αύξηση των μελών, δημιουργήθηκε μια παθιασμένη κοινότητα θαυμαστών των πεταλούδων, συνεισφέροντας γνώση για την πανίδα των πεταλούδων της Κέρκυρας.

Ωστόσο, αν ψάξει κανείς για ύλη παλαιότερη λίγων μηνών, συνήθως η σελίδα δεν λειτουργεί. Συνεπώς, οι περισσότερες καταγραφές που είχαν σημειωθεί τα περασμένα 5 χρόνια δεν μπορούν να βρεθούν, χαμένα στα κρυπτογραφημένα δίκτυα των διακομιστών του Facebook πιθανόν κάπου στη Καλιφόρνια.

Αν και το Facebook έχει συνεισφέρει στη διαμόρφωση της κοινότητας μας έγινε φανερό ότι χρειαζόμαστε ένα μέσο ανεξάρτητο από τρίτους και για αυτό σχεδιάσαμε μια ιστοσελίδα, που θα έχει την δυνατότητα να γίνει ένα ισχυρό εργαλείο, ένα μέσο για την εξερεύνηση των πεταλούδων που βρίσκουμε τόσο ενδιαφέρον.

Ανεπίσημες ενδείξεις από συνεργάτες της ομάδας του Facebook έδειξαν ότι πολλά έντομα, συμπεριλαμβανομένας πεταλούδες και μέλισσες υπέφεραν από υπερβολική χρήση εντομοκτόνων που χρησιμοποιούνται τακτικά στο νησί. Η έκταση της χρήσης αυτών και η επίδραση στη ζωή των ασπόνδυλων ειδών του νησιού παραμένει άγνωστη. Επίσης, οι επιδράσεις των άλλων μορφών διαχείρισης της γης είναι εξίσου άγνωστη, για παράδειγμα πώς αντιδρούν οι πεταλούδες στο συχνό και αυστηρό κλάδεμα των ελιών; Ποιες είναι οι συνέπιες της αστικοποίησης; Πώς επιδρά η διάλυση των οικοσυστημάτων στην κατανομή των ειδών; Τι ρόλο παίζει η κλιματική αλλαγή;

No doubt there are many other questions that could be asked of the factors which might negatively or positively affect the butterfly species diversity of the island. So, it was decided that before we could truly evaluate any of these various threats a base line survey needed to be carried out. Consequently, from 1st January 2021 we aim to carry out a five-year survey, culminating on 31st December 2025. Ultimately, we aim to publish the first comprehensive Corfu Butterfly Atlas.

Γιατί η συντήρηση της πεταλούδας της Κέρκυρας;

Όσο το σκεπτικό για τον άτλαντα κερκυραϊκών πεταλούδων διαμορφώνονταν, τόσο ο μηχανισμός με τον οποίο θα εκτελούνταν φαίνονταν σαφής.

Συνεπώς, το CBC έχει δημιουργηθεί με σκοπό την προστασία των πεταλούδων και των οικοτόπων της Κέρκυρας για να μπορούμε όλοι να τα απολαύσουμε για πάντα.

Σήμερα έχουμε πέντε βασικούς σκοπούς:

1. Καταγραφή των πεταλούδων της Κέρκυρας για να διευκρινίσουμε τον αριθμό των ειδών στο νησί , την κατανομή και τις περιόδους που πετούν
2. Έκδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας ως Άτλαντα Κερκυραϊκών Πεταλούδων
3. Ταυτοποίηση των πιθανά καταστραμμένων οικοτόπων και διευκρίνιση για το πώς οι πληθυσμοί πεταλούδων είναι δείκτες για την υπόλοιπη πανίδα της Κέρκυρας
4. Αναφορά στις Ελληνικές και Κερκυραϊκές αρχές για τους οικοτόπους που χρειάζονται προστασία
5. Η πληροφόρηση των Κερκυραίων για την πλούσια φυσική τους κληρονομία και του οικοτουρισμού σε εποχές χαμηλής κίνησης για να φέρει επιπλέον έσοδα στο νησί

Από την αρχή αποφασίσαμε ότι το CBC θα είναι μη κερδοσκοπική συνεργασία και συμπεριλαμβάνει ένα δίκτυο από ανεξάρτητα ιδρύματα και οργανισμούς που συνεργάζονται για τον σκοπό μας. Θα εστιάσουμε στην συνεργασία με κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς φορείς στην Ελλάδα. Επίσης, για την πραγματοποίηση του σκοπού μας, πρέπει να συνεχίζουμε να ενθαρρύνουμε την συμμετοχή στην κοινότητα των θαυμαστών πεταλούδων της Κέρκυρας.

References:

1. https://www.theguardian.com/environment/2019/feb/10/plummeting-insect-numbers-threaten-collapse-of-nature
2. Sanchez-Bayo, F. & Wyckhuys, K.A.G. (2019) Worldwide decline of entomofauna: A review of its drivers, Biological Conservation, 232, 8-27.
   https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0006320718313636
3. Hallmann, C. A et al. (2017) More than 75 percent decline over 27 years in total flying insect biomas in protected areas, Plos/one.
   https://doi.org/10.1371/journal.pone.0185809
4. https://www.theguardian.com/commentisfree/2017/oct/20/insectageddon-farming-catastrophe-climate-breakdown-insect-populations
5. Pollard, E. (1977) A method in assessing changes in the abundance of butterflies, Biological Conservation, 12, 115-34.
   https://eurekamag.com/pdf/004/004583173.pdf
6. http://www.ukbms.org/docs/reports/2017/UKBMS%20Butterfly%20Ann%20Report%202017_Low%20Res.pdf
7. http://www.mothscount.org/uploads/State%20of%20Britain's%20Larger%20Moths%202013%20report.pdf
8. http://www.fao.org/3/CA3129EN/CA3129EN.pdf
9. Ghinis, S., Gjoni, V & Gkinis, S. (2013) Butterflies of Corfu, Natural History Museum of Salento, Corfu Press.
10. Sutton, P. G. (2012) A revised checklist of the butterflies (Rhopalocera) of Corfu (Kerkira) The Bulletin of the Amateur Entomologists’ Society, 71, 501, 63 - 77.
    https://www.researchgate.net/publication/330524015_A_revised_checklist_of_the_butterflies_Rhopalocera_of_Corfu_Kerkira
11. Ghavalas, N. & J.G. Coutsis. (2018) Summer Skippers and Butterflies from the greek islands of Zakinthos (Zante) and Kerkira (Corfu), and a review of the hitherto known butterfly fauna of these islands (Lepidoptera: Papillionidea) Phegea, 46, 1, 10-20
12. https://www.facebook.com/groups/634400976634167/